عصر انرژي

روز عشق مبارک

صنعت قیر ایران

تغييرات اساسي و بنيادين جوامع بشري در سال­هاي اخير و به خصوص پيشرفت­هاي زيربنايي در كشورهاي در حال توسعه از رشد چشمگيري برخوردار بوده است كه وجود جاده و راه نقش بسيار مهمي را در سير تحول كشورها دارا مي­باشد،‌ لذا صنعت راهسازي نيز با استانداردها و تعاريف بين­المللي  توانسته است همگام با ساير صنايع همانند خودرو سازي جايگاه مهمي را به خود اختصاص دهد. متخصصان صنعت راهسازي و به خصوص صنعت قير و آسفالت با تحقيق  مداوم در اين صنعت به پيشرفت جاده­هاي كشور از لحاظ كمي و كيفي كمك شايان و قابل توجهي نموده­اند.

كشورهاي عمده صادركننده قير كه علاوه بر تامين نيازهاي داخلي خود سهم قابل توجهي از بازارهاي بين­المللي را به خود اختصاص داده­اند در شكل بالا معرفي گرديده­اند كه ايران در منطقه خاورميانه به عنوان بزرگترين صادركننده قير نقش تعيين كننده­اي را دارا بوده، اين در حالي است كه جايگاه ايران در دنيا از لحاظ حجم توليدي قير در بين 10 كشور اول جهان قرار دارد.

صادرات قير از ايران نه تنها به لحاظ موقعيت منطقه­اي و نزديكي به كشورهاي در حال توسعه منطقه حوزه خليج فارس و قيمت حمل ارزان داراي اهميت ويژه مي­باشد بلكه حجم بالايي از توليد در كشور و وجود امكانات قوي در صنعت       بسته­بندي توانسته است قيمت بسيار رقابتي را در بازارهاي جهاني فراهم نمايد. توليد­كنندگان ايران با ظرفيت توليدي حدود 4.5 ميليون تن در سال و صادرات نيمي از آن توانسته­اند بازارهاي كشور هاي شرق آسيا تا غرب آفريقا را پوشش داده و قير ايران را به عنوان يك برند بين­المللي در بازارهاي هدف ثبت نمايد. اين در حالي است كه با وجود تحريم­هاي شديد آمريكا و اروپا هنوز مشتريان بين­المللي در مناطق مذكور به خاطر كيفيت بالا و قيمت مناسب تمايل بسيار زيادي به خريد قير صادراتي ايران دارند.

طبق آخرين آمار اتاق بازرگاني ايران و گمركات كشور، امارات متحده عربي به عنوان يكي از كشور­هاي اصلي وارد كننده قير ايران مي­باشد كه بخشي از آن در صنعت راهسازي استفاده و بخشي ديگر نيز به كشورهاي ديگر مجدداً صادر مي­گردد. كشورهاي همسايه كه داراي مرز زميني با جمهوري اسلامي ايران مي­باشند نيز از مهمترين بازارهاي هدف بوده كه با توجه به حمل و نقل زميني و سرعت در ارسال كالا ،بازارهاي بسيار خوبي در كشورهاي مذكور  به شمار مي­روند.

با عنايت به وجود بازارهاي گسترده در كشورهاي مختلف دنيا در حال حاضر دو توليد كننده اصلي قير كشور،   ‌نفت پاسارگاد و نفت جي با حدود 97% سهم بازار و با دارا بودن امكانات بسيار مدرن توليدي و بسته­بندي توانسته­اند نياز بازار داخل و همچنين صادركنندگان كشور را فراهم نمايند،‌ شايان ذكراست سرمايه گذاري­هاي قابل توجه بخش خصوصي در زمينه توليد انواع قير نيز صورت گرفته است كه با توجه به نياز بازارهاي هدف و همچنين وجود مواد اوليه كافي و تكنولوژي توليد مناسب در آينده­اي نزديك شاهد افزايش تعداد توليد­كنندگان قير خواهيم بود.

قير

قير توليدي دركشور درحال حاضر به دو صورت فله و يا بسته­بندي شده به كشورهاي مختلف دنيا از مبادي قانوني صادر    مي­گردد.

(1) قير فله

در حال حاضر قير فله از ترمينال نفتي بندر شهيد رجايي بندرعباس با سرمايه­گذاري بخش خصوصي و شركت نفت پاسارگاد به كشورهاي منطقه به صورت FOB  صادر مي­گردد. عمده كشورهاي مصرف كننده قير فله ايران  امارات متحده عربي،‌ عمان و هند مي­باشند. تاسيسات و پايانه­هاي صادرات قير ديگري نيز در بندر بوشهر و بندر امام خميني ساخته و آماده بهره برداري مي­باشند.

(2) قير بسته­بندي

در حال حاضر انواع مختلفي از بسته­بندي همانند بشكه­هاي190كيلوگرمي­و150كيلوگرمي،B2Bagيك­تني،بيتوپك­هاي 30 كيلوئي،‌Jumbo bag و كارتن جهت بازارهاي بين­المللي عرضه مي­گردد كه قير به صورت بشكه از جايگاه بخصوصي در ميان مشتريان ايران برخوردار است.

(3) انواع قير

قير توليدي در كشور همگام با استانداردهاي روز دنيا با درجات مختلف توليد و عرضه مي­گردد كه مي توان به قير هاي خالص نفتي (70-60 /100-80 / 100-85/50-40) ،قيرهاي امولسيوني، قيرهاي پليمري و قيرهاي طبيعي اشاره كرد كه هر كدام داراي خواص و كاربرد خاصي مطابق شرايط آب و هوايي و منطقه اي مي باشند.

(4)كاربرد قير

قير علاوه بر صنعت راهسازي كه بسته به شرايط آب و هوايي از درجات مختلف قير استفاده مي­شود، در صنايعي چون   عايق­هاي رطوبتي، الكتريكي و صنعتي كاربرد دارد كه حدود70% آن در صنعت راهسازي مورد استفاده قرار مي­گيرد.

روند توليد و مصرف قير

با افزايش ساخت جاده و راه، توليد و مصرف قير از رشد چشمگيري برخوردار گرديد،‌ به طور مثال طي يك قرن گذشته ميزان مصرف قير در آمريكاي شمالي از صفر به 30 ميليون تن در سال،‌انگلستان تا 2.5 ميليون تن در سال ( كل مصرف قير اتحاديه اروپا در سال 2011 حدود 15 ميليون تن بوده است) و ايران نيز تا مصرف حدود 3 ميليون تن در سال بالغ گرديده است. اين در حالي است كه به دليل افزايش كيفيت قيرهاي اصلاح شده و افزايش طول عمر جاده­ها، كاهش تعمير و نگهداي راه­ها و به تبع آن كاهش مصرف قير را به دنبال داشته است كه با توجه به محدوديت منابع نفتي و هيدروكربني در دنيا از اهميت بسزايي برخوردار است.

بازاريابي و فروش

با رقابتي­تر شدن كسب و كار، اهميت ارتباط موثر با مشتريان نيز از نقش بسزايي برخوردار است، از اين ميان شيوه­هاي مختلف ارتباط با مشتري نظير حضور در نمايشگاه­ها و كنفرانس­هاي بين المللي مرتبط با صنعت قير، بازاريابي مستقيم با بكارگيري افراد متخصص در صنعت راهسازي، قير و آسفالت در راستاي حمايت از توليد و سرمايه ايراني به عنوان سرلوحه كار اين شركت قرار گرفته است و با ايجاد شبكه فروش مستقيم در كشورهاي مختلف توانسته است سهم عمده­اي از بازارهاي بين­المللي قير را به خود اختصاص دهد. دفاتر فروش مستقيم اين شركت در كشورهايي چون امارات، مالزي، كنيا، تانزانيا، عمان و كويت و تعامل با ساير فروشندگان قير از نقاط قوت اين شركت در شبكه بازاريابي و فروش محسوب مي­شود كه با دارا بودن پرسنل مجرب ارتباطي دائم و موثر با پيمانكاران و مشتريان بين­المللي برقرار نموده است.

بازارهاي منطقه 

همانطور كه قبلاً ذكر شد در حوزه خليج فارس، ‌ايران و بحرين به عنوان دو قطب صادرات قير خاورميانه به شمار مي­روند كه نياز قير كشورهاي در حال پيشرفت منطقه را تامين مي­نمايند. هرچند كه حجم توليدي قير بحرين و توانايي شركت Bapco در خصوص صادرات قير فله به هيچ وجه قابل مقايسه با ايران نمي­باشد(كل توليد در حدود 800.000 تن در سال)  اما بعضاً كشورهاي عرب حوزه و همكاري خليج فارس با تمهيداتي ويژه اقدام به خريد قير بحرين مي نمايند، همچنين وجود تحريم­هاي بين­المللي عليه جمهوري اسلامي ايران از يك سو و حمايت كشورهاي منطقه از سوي ديگر بعضاً شرايط بسيار خوبي را براي شركت قير بحريني فراهم نموده است،  اين در حالي است كه كيفيت قير ايران به مراتب بهتر مي­باشد. شايان ذكر است كه كشور بحرين در حال حاضر فقط قادر به صادرات قير به صورت فله بوده و كارخانجات بسته بندي آن كشور هنوز به مرحله بهره برداري كامل نرسيده اند كه اين خود به قدرت رقابتي ايران كمك شاياني مي­نمايد.

1.    امارات متحده عربي

پيش از اين امارات متحده عربي به عنوان يكي از مشتريان قير ايران معرفي گرديد. اين كشور پس از تبديل شدن به قطب اقتصادي منطقه و سرازير شدن سرمايه­هاي شركت­هاي اروپايي و آمريكايي به يكي از پر مصرف­ترين مصرف­كنندگان قير جهت تكميل و احداث جاده­هاي جديد تبديل شده­اند، در حقيقت انفجار صنعت ساختمان و راهسازي در اين كشور در سال­هاي آغازين قرن 21 و افزايش چشمگير قيمت نفت كمك شاياني به پيشرفت فيزيكي آن نموده است. در حال حاضر شركت­هاي بزرگ بين­­المللي با ايجاد مخازن ذخيره قير در جبل علي دوبي، شارجه، ابوظبي توانسته­اند بازار بسيار مناسبي را با شبكه توزيع مويرگي در امارات متحده فراهم نمايند. همانطور كه قبلاً نيز اشاره شد قسمتي از قير وارداتي به امارات در صنايع راهسازي داخلي و قسمتي نيز مجدداً به كشورهاي ديگر صادر مي­گردد. در حال حاضر قيرهاي 70/60،‌ 100/85 و 50/40 به صورت فله و بشكه از عمده تقاضاهاي مشتريان اماراتي بوده كه از مبدا بندرعباس ارسال مي­گردد. قابل ذكر است كه با توجه به پتانسيل بالاي منطقه هر روز شاهد ساخت مخازن جديدي در امارات هستيم كه خود بيانگر جذابيت بالاي اين صنعت مي­باشد. تاسيس شركت­هاي توليدي قير پليمري و امولسيوني (قيرآبه) نيز با توجه به ارزش افزوده بسيار بالا و تغيير نگرش مشتريان از جذابيت­هاي اين صنعت به شمار مي­رود.

2.    عمان

با عنايت به افزايش روند راهسازي در كشور عمان،‌ اين كشور تبديل به يكي از مشتريان قير فله ايران شده است كه با ايجاد مخازن قير اقدام به واردات قير ايران مي­نمايند. در حال حاضر به صورت هفتگي 2 تا 3 كشتي قير فله به عمان صادر مي­گردد كه با افزايش روند ساخت و ساز شاهد رشد واردات قير در آينده­اي نزديك در كشور عمان خواهيم بود.

3.    هندوستان،‌ سريلانكا،‌ بنگلادش

هند علي رغم توليد قير براي تامين نياز داخلي خود متناوباً اقدام به واردات انواع قير از ايران مي­نمايد كه قير بشكه­اي از بازار بهتري برخوردار است. قير به صورت فله نيز به دو مقصد Karwar و Candla در غرب هندوستان ارسال مي­گردد.     ترمينال­هاي قير در شرق هندوستان به علت بعد مسافت و قيمت حمل بالاي قير فله از بازارهاي شرق آسيا قير خود را تامين  مي­نمايند.

سريلانكا نيز از جمله كشورهايي هستند كه قير ايران داراي بازار پرطرفداري بوده ، اگرچه قير مورد نياز بصورت مناقصات ماهانه اعلام مي­گردد اما حضور نمايندگان و تامين كنندگاني كه قير ايران را عرضه مي­كنند چشمگير مي­باشد و آن­ها توانسته­اند بازارهاي بسيار خوبي را در كشور سريلانكا به وجود آورند. بنگلادش نيز به عنوان يكي از مشتريان قير ايران به خصوص بشكه­هاي 150 كيلوگرمي ميزان قابل توجهي از قير بشكه  ايران را وارد مي­نمايند.

كشورهاي هم­ مرز با جمهوري اسلامي ايران

پاكستان: علاوه بر توليدات داخلي اقدام به واردات ميزان قابل توجهي بشكه از طريق بندر كراچي و مرز زميني زاهدان مي­نمايند كه بخشي از آن نيز به افغانستان ترانزيت مي­گردد.

افغانستان: با عنايت به روند سريع بازسازي افغانستان و همكاري بسيار نزديك دولت­هاي ايران و افغانستان ميزان قابل توجهي از قير به صورت بشكه از مرز دوقارون به افغانستان صادر مي­گردد. اين در حالي است كه در بعضي از مقاطع زماني بعضي از افراد سودجو و فرصت طلب با ارسال قيرهاي بي­كيفيت بازار و نام برند ايران را خدشه دار كردند كه اين امر به كاهش ميزان صادرات قير ايران به افغانستان منجر گرديده بود كه با تمهيداتي كه توسط بازرگانان عمده انديشيده شد جلوي بسياري از سوءاستفاده­هاي احتمالي گرفته شد.

گرجستان: به عنوان يكي از بازارهاي هدف همواره مورد توجه صادركنندگان بوده است كه قير فله­اي پس از انجام تشريفات گمركي در تانكرهاي قيركش صادر مي­گردد.

تركيه: با رقابتي تر شدن قيمت قير ايران نسبت به قير داخلي تركيه و ساير توليد كنندگان اروپايي، ميزان افزايش صادرات قير به صورت بشكه و پلي بگ رشد چشمگيري داشت كه با توجه به اخذ گواهينامه­هاي بين­المللي مانندEC توسط توليدكنندگان ايراني اين راه تسهيل گرديده است.

عراق: پس از اشغال عراق توسط آمريكا و متحدانش در مقاطعي قير ايران مورد توجه قرار گرفت اما اين روند به علت توليد قير داخلي در عراق رو به كاهش رفت و متوقف گرديد.

ساير كشورهاي منطقه: ساير كشورهاي منطقه همانند كويت، عربستان قير مورد نياز داخلي خود را توليد و تامين مي­نمايند، بعضاً قير عربستان توسط تانكر به كشورهاي هم­مرز نيز به صورت قاچاق ارسال مي­گردد.

قاره آفریقا، قاره آینده:

بافت طبیعی و بکر قاره آفریقا و عقب ماندگی کشورهای مستعمراتی و عدم وجود تاسيسات زیربنایی مناسب و وابستگی مطلق به کشورهای استعمارگر، آن کشورها را در زمره کشورهای عقب مانده قرار داد هرچند که امروزه با تغییر نگرش دنیا به قاره آفریقا، سیل سرمایه های شرکت های بین المللی به سمت این قاره سبز در حال حرکت است تا جایی که قاره آفریقا را قاره آینده نامیده اند. جاده های خراب و باریک از مشخصه های بارز کشورهای آفریقا می باشد که وجود پیمانکاران بزرگ راهسازی و سرمایه گذاری های صورت گرفته نشان از آینده روشن برای صنعت راهسازی، قیر و آسفالت دارد. از کشورهای عمده واردکننده قیر ایران می توان به کنیا، تانزانیا، سودان، آفریقای جنوبی، نیجریه، توگو، موزامبیک، غنا و ... اشاره کرد که حمل زمینی به سایر کشورهای مرکزی قاره آفریقا نیز از طريق بنادر كشورهاي مذكور رایج می باشد.

وجود خط مستقیم بین بندرعباس و ممباسا(کنیا) و دارالسلام(تانزانیا)توسط كشتيراني جمهوري اسلامي ايران  از نقاط قوت تجارت با شرق آفریقا می باشد که کمک شایانی به افزایش میزان صادرات قیر به کشورهای آفریقا داشته است هر چند که کشورهای اروپایی و آمریکا با نفوذ خود سعی بر قطع و یا محدود کردن روابط تجاری ایران و کشورهای آفریقایی دارند که به حول و قوه الهی این امر تا امروز به صورت کامل محقق نگردیده است. کشورهای غرب قاره آفریقا نیز از بازارهای هدف قیر محسوب می شوند اما بعد مسافت باعث افزایش قابل توجه قیمت حمل و در نتيجه افزايش قيمت  قیر ایران می­گردد که توان رقابت را در بازارهای هدف کم رنگ تر می نماید.

کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا

کشورهایی همانند چین، اندونزی، مالزی، ویتنام وكره شمالي در مقاطعی با توجه به قیمت رقابتی قیر ایران، تمایل زيادي به واردات قیر بصورت بشکه­اي داشته که علاوه بر توان رقابت از لحاظ کیفیت، قیمت مناسب نیز از نقاط قوت قير ايران        می باشدکه گوی رقابت با کشورهای توليد كننده منطقه  چون تایلند، کره جنوبی، سنگاپور را ربوده اند.

سایر کشورها

قیر ایران به سایر کشورهای دنیا نیز صادر مي­گردد كه اين امر باعث ايجاد افق های جدیدی بر روی صادرکنندگان کشور شده كه از آن جمله می توان به نیوزلند اشاره کرد.

آناليز SWOT و فروش استراتژي محور

يكي از ابزارهاي مورد استفاده در بازاريابي و فروش جهت مديريت استراتژيك آناليز SWOT مي­باشد كه بر پايه نقاط قوت، ‌ضعف، فرصت­ها و تهديدها تعريف شده است.

نقاط قوت صنعت  قير ايران

حجم توليد بالا در منطقه

توانايي تحويل در بسته­بندي­هاي مختلف

ترمينال­هاي مجهز قير فله

قيمت رقابتي

وجود تنوع محصول

موقعيت جغرافيايي كشور و نزديكي به بازارهاي عمده هدف

تجربه بالاي بازرگانان  و توليد كنندگان قير ايران

سرعت و دقت در تحويل كالا

برند بين­المللي و شناخته شده

محصول مطابق با استانداردهاي بين­المللي

داشتن گواهينامه­هاي مختلف بين المللي كيفيت و مديريت

نقاط ضعف صنعت  قير ايران

عدم امكان دسترسي آسان به منابع مالي خارجي به صورت مستقيم به جهت سرمايه­گذاري و تجارت

وجود تحريم­هاي بين­المللي

كاهش ارزش ريال در مقابل دلار

توقف حمل توسط خطوط كشتيراني بين­المللي

عدم انتقال مستقيم پول به كشور

عدم پهلوگيري كشتي­هاي بزرگ بين­المللي قير فله به علت تحريم

افزايش قيمت­هاي حمل داخلي و خارجي

عدم انتقال تكنولوژي­هاي روزبه كشور به علت تحريم

افزايش قيمت خريد قطعات و مواد افزودني بعلت تحريم

عدم ثبات قيمت به خاطر تورم، كاهش ارزش پول ملي و ‌هزينه­هاي جانبي

فرصت­هاي صنعت  قير ايران

افزايش توانمندي­هاي داخلي به جهت توليد در زمان تحريم

ايجاد شركت­هاي وابسطه به صنعت قير و اشتغال زايي

افزايش ميزان صادرات

تغيير نگرش جوامع بين­المللي نسبت به توانمندي هاي ايران

عدم توانايي در ناديده گرفتن قير ايران به عنوان قدرت اول منطقه

حضور شركت­هاي توليدي با امكانات مالي و تخصصي

تهدیدها صنعت  قير ايران

وجود تحریم های بین المللی و افزایش فشار بر کشور

توقف کامل خطوط کشتیرانی ایرانی در سایر کشورها

 توقيف محموله های کشتی ها از مقصد ایران

سخت گیری های بیشتر بانکی در مقابل شگردهای بازرگانان برای دورزدن تحریم ها

تحریم اشخاص حقیقی و حقوقی و مرتبط با صنعت نفت و گاز ایران.

همانگونه که ذکر گردید وجود مواد اولیه کافی در کشور و توان بخش خصوصی این امکان را فراهم نموده است که بخش خصوصی با ورود به عرصه تولید قیرهای نفتی، پلیمری، امولسیونی افق های تازه ای را بر روی صادرکنندگان کشور بگشاید. نگرش مشتریان بین المللی به استفاده از قیرهای پلیمری و امولسیونی به علت طول عمر بالا، کیفیت مطلوب و همچنین سازگاری بیشتر با محیط زیست جایگاه بسیار مهمی را در آمریکا و اروپا پیدا کرده است که این نگرش هر روز در سایر کشورهای  در حال توسعه نیز نمود می یابد. در کشور ما نيز با ورود تکنولوژی تولید قیرهای پلیمری و امولسیونی با تکیه بر دانش فنی داخلی در حال رشد و نمو می باشد و در آینده ای نزدیک شاهد صادرات قیرهای پلیمری و امولسیونی نیز خواهیم بود.

سخن پایانی

این شرکت با شعار جهانی شدن و حمایت از نیروهای جوان و متخصص ایرانی و با نگرش مثبت به بازارهای بین المللی همواره در تلاش بوده است که نام و پرچم مقدس ایران را در راستای اهداف متعالی نظام مقدس جمهوری اسلامی بر قلل مرتفع موفقیت به اهتزار در آورده ، باشد که در راستای رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص ایران 1404 و همچنین حمایت از کار و سرمایه ایرانی این شرکت قدمی هر چند کوچک در این راه بردارد. انشاءالله

Happy New Year

عاشورای ۹۱

جزیره پنانگ - مالزی پاییز ۹۱

بندرعباس مهر ۹۱